เป็นหนังสือภาพเล่มแรกของตูเว ยานซอน และเป็นหนังสือเล่มแรกในชุดมูมิน เพียงแต่ได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษเป็นเล่มสุดท้าย เพื่อฉลองที่มูมินเล่มแรก (ซึ่งที่จริงเป็นเล่ม 2) มีอายุครบ 60 ปีเมื่อ ค.ศ. 2005 นี่เอง และฉบับภาษาไทยของเราเล่มนี้ ก็ได้รับการแปลเป็นเล่มสุดท้ายเช่นเดียวกัน แต่การอ่านเล่มแรกเป็นเล่มสุดท้ายหลังจากอ่านมาครบทั้งชุดแล้วก็กให้ความรู้สึกและอรรถรสไปอีกแบบ เพราะมันเฉลยบางเรื่องที่นึกสงสัยมาตลอด อย่างเช่น สนิฟฟ์คือใคร ทำไมมาอยู่ในบ้านมูมินในฐานะลูกชายคนหนึ่งได้ แฮตตี้แฟตเทนเนอร์คือตัวอะไร ทำไมคุณพ่อมูมินจึงหายออกไปผจญภัยอยู่บ่อยๆ แล้วบรรพบุรุษมูมินล่ะทำไมต้องอยู่ในเตาไฟ มูมินมีครอบครัวอื่นๆ อีกหรือเปล่า และพวกเขาอยู่ที่ไหน น่าทึ่งว่า ตูเว ยานซอน เตรียมคำตอบทั้งหมดไว้ตั้งแต่ต้นแล้ว โดยที่ขณะเขียนยังไม่รู้ด้วยซ้ำว่า สุดท้ายครอบครัวมูมินของเธอจะได้รับความนิยมและมีตอนอื่นๆ ตามมาอีกถึง 8 เล่ม รวมทั้งกลายเป็นตัวละครซึ่งเป็นที่รักของผู้คนทั่วโลก แต่พื้นฐานที่ปูไว้ในเล่มบางๆ เล่มแรกนี้ กลับหนักแน่นและไม่มีช่องว่างราวกับวางแผนไว้ว่าจะเขียนเป็นชุดยาวกระนั้น ตูเว ยานซอน เกินที่ฟินแลนด์ ในครอบครัวศิลปิน พ่อของเธอเป็นประติมากร ส่วนแม่เป็นนักวาดภาพประกอบคนสำคัญคนหนึ่งของฟินแลนด์ ยานซอนเรียนจบทางด้านศิลปะ ภาพวาดในยุคแรกของเธอได้รับอิทธิพลจากแม่มาไม่น้อย ในช่วงสงคราม ปีค.ศ. 1939 ยานซอนรู้สึกสิ้นหวังและหดหู่เศร้าหมองจนไม่อาจทำงานวาดรูปหรืองานปั้นที่เธอรักได้ จึงคิดหาทางออกเพื่อผ่อนคลายตัวเอง ด้วยการเขียนนิทายถึงดินแดนดันสงบสุขอย่างที่เธอหวัง และนั่นก็คือหุบเขามูมินที่แฟนๆ มูมินทุกคนรู้จักดี และอยากจะไปสักครั้งในชีวิต เนื้อหาของเล่มนี้แม้จะไม่ได้พูดถึงสงครามโดยตรง แต่ความรู้สึกหวาดกลัว เคว้งคว้าง การพลัดพราก และการผจญภัย จากน้ำท่วมใหญ่ซึ่งเต็มไปด้วยภยันตรายที่ไม่รู้จัก ก็สะท้อนถึงชีวิตผู้คนในตอนนั้น ความหวังของคุณแม่มูมินที่จะได้พบคุณพ่อมูมินความปลอดภัยและสงบสุขในชีวิต และได้อยู่รวมกันเป็นครอบครัวอีกครั้ง จึงเป็นสิ่งเดียวกับที่ทุกคนหวังไว้ หนังสือเล่มแรกที่ได้รับการแปลเป็นเล่มสุดท้าย บางทีแม้จะเป็นเรื่องบังเอิญ แต่ก็กลายเป็นเรื่องที่ลงตัวเหมือนตั้งใจเอาไว้ เพราะในที่สุด มูมินก็จบลงอย่างสมบูรณ์ที่สุด ตามเจตนาแรกของผู้สร้าง มูมินขึ้นมา และตามที่ตูเว ยานซอน เองเขียนไว้ในคำนำแล่มแรกของเธอว่า "นี่เป็นการจบอย่างมีความสุขครั้งแรกสุดของฉันเลย"